काठमाण्डौ । एउटा सानो पसलबाट सुरु भएको व्यापार आज हजारौँ करोडको भएको छ।
भारतमा मात्रै नभई विश्वभर नै बिस्कुटलगायत अन्य खाद्यवस्तुको व्यापारमा यसको दबदबा छ। त्यो कम्पनी हो, ब्रिटानिया।
खाद्य क्षेत्रको यो ठूलो कम्पनी सन् १८९२ मा भारत स्वतन्त्र हुनुअघि मात्र रु. २९५ को लगानीमा सुरु भएको थियो। कोलकाता–आधारित ब्रिटानियाको व्यापार दोस्रो विश्वयुद्धको समयमा द्रुतगतिमा बढ्यो र आज लगभग हरेक घरले कम्पनीको बिस्कुट, टोस्ट, रोटी वा केक र अन्य कुनै पनि उत्पादन उपभोग गरेको छ।
यसअघि यो कम्पनी एक बेलायती व्यापारीले मात्र सुरु गरेका थिए। हाल वाडिया परिवारको व्यापारमा महत्वपूर्ण हिस्सेदारी छ।
सानो घरमा बिस्कुट बनाएर कम्पनी सुरु भएको थियो। वर्षौंसम्म यो व्यवसाय यसरी नै चलिरह्यो तर सन् १९१० मा विद्युतीय मेसिनको सहयोगमा बिस्कुट बनाउन थालियो। सन् १९२१ मा उत्पादन बढाउन कम्पनीले औद्योगिक ग्यास ओभन आयात गर्न थाल्यो र व्यापार बढ्दै गएपछि सन् १९२४ मा मुम्बईमा कारखाना स्थापना भयो।
उत्पादन र माग दुवै बढेपछि ब्रिटानिया बिस्कुटको बजार बढ्न थाल्यो र त्यसपछि कम्पनीको लोकप्रियता पनि बढ्यो। दोस्रो विश्वयुद्धको समयमा कम्पनीको बिस्कुटको माग निकै बढेको थियो।
वास्तवमा ब्रिटानियाले दोस्रो विश्वयुद्धमा भारत र मित्र राष्ट्रलाई बिस्कुट आपूर्ति गर्न ठूलो अर्डर प्राप्त गरेको थियो। त्यसपछि ब्रिटानियाको व्यापार आकासियो।
भारत स्वतन्त्र भएपछि कम्पनीले आफ्नो व्यवसाय विस्तार गर्दै बिस्कुटका अतिरिक्त स्लाइस र बेरिएको रोटी बनाउन थालेको थियो। १९५५ सम्म ब्रिटानियाले बिस्कुटको दोस्रो ब्रान्ड बोर्बोन लन्च गर्यो र जब यो प्रसिद्ध भयो तब १९६३ मा ब्रिटानिया केकले बजारमा बलियो प्रवेश गर्यो।
व्यवसायको निरन्तर वृद्धिको बीचमा कम्पनी ३ अक्टोबर १९७९ मा ब्रिटानिया बिस्कुट कम्पनी लिमिटेडबाट ब्रिटानिया इन्डस्ट्रिज लिमिटेडमा परिणत भयो। आज ब्रिटानियाको व्यापार विश्वभर फैलिएको छ र फोर्ब्सका अनुसार सन् २०२२ सम्ममा २९५ रुपैयाँबाट सुरु भएको ब्रिटानिया ३७० मिलियन डलरको नेटवर्थ भएको कम्पनी बनेको छ। हाल कम्पनीको मार्केट क्याप १.०७ लाख करोड रुपैयाँ छ।
हाल यो कम्पनीको कमान अध्यक्ष नुस्ली वाडियाको हातमा छ।
आज ब्रिटानिया इन्डस्ट्रिजको व्यवसाय विश्वका ६० भन्दा बढी देशमा फैलिएको छ। कम्पनीका उत्पादन उत्तर अमेरिका, युरोप, अफ्रिका र दक्षिण पूर्वएसियामा निर्यात गरिन्छ। कम्पनीको दुग्ध व्यवसाय पनि निरन्तर बढ्दै गएको छ र कुल राजस्वको ५ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको छ। कम्पनीको भारतमा ५० लाखभन्दा बढी रिटेल आउटलेट छन्।
भारतमा ब्रिटानियाका १३ कारखाना छन्। कम्पनीको वार्षिक आम्दानी ९ हजार करोडभन्दा बढी छ। मंगलबार सेयर बजारमा दिनको कारोबारको अन्त्यमा करिब ८०३१९.९४ करोड रुपैयाँको बजारपुँजी भएको ब्रिटानियाको सेयरमूल्य ०.५६ प्रतिशतले बढेर ४४२७.८० रुपैयाँमा बन्द भएको छ।
आज यो कम्पनी बिस्कुटमा मात्र नभई ब्रेड, अर्गनाइज्ड ब्रेड मार्केमा सबैभन्दा ठूलो ब्रान्ड बनेको छ। –एजेन्सी
3 months ago
3 months ago
3 months ago
3 months ago
3 months ago
3 months ago
3 months ago
3 months ago
3 months ago
3 months ago
