दशैंमा पाएको दक्षिणाबाट जीवन बीमा गराऔं वा बीमालेख उपहार दिऔं !

काठमाण्डौ । जीवनबीमा सुरक्षासँगै बचत गर्ने माध्यम पनि हो । कुनै पनि ब्यक्ति वा सो व्यक्तिको परिवारको आर्थिक सुरक्षाको लागि जीवन बीमा गरिन्छ । जीवन बीमाले बीमितको जीवनमा आइपर्ने वा उसको परिवारलाई पर्ने आर्थिक संकटको बेला सहायता प्रदान गर्छ । जीवन बीमा गर्दा बीमाको निश्चित अवधि सकिएपछि निजको बीमालेखमा रहेको रकम र उक्त अवधिमा प्राप्त हुने अतिरिक्त रकम समेत एकमुष्ट रकम प्राप्त गर्न सकिनेछ ।  

जीवन बीमा गर्दा फाइदा नै फाइदा हुने भएकाले पछिल्लो समय बीमामा आबद्ध हुनेहरुको संख्या बढ्दो छ । अझ केही समययता आफ्ना नजिकका व्यक्तिलाई विभिन्न अवसरहरुमा उपहार स्वरुप बीमा पोलिसी उपहार दिने प्रचलन बढ्दै गइरहेको छ ।  

जन्मदिन, विवाह, चाडपर्व तथापास्नी जस्ता विभिन्न अवसरमा आफ्नो घरपरिवार, साथीभाई, इष्टमित्र तथा नजिकका व्यक्तिलाई उपहार स्वरुप जीवन बीमा पोलिसी खरिद गरिदिने नयाँ खालको ट्रेन्ड चलेको छ ।  

नेपालीहरुको महानपर्व बडादशैं सबैको घर–आँगनमा आइसकेको छ । विशेषगरी दशैंलाई आफु भन्दा ठूलाहरुबाट आर्शिवाद लिने पर्वको रुपमा लिइन्छ । खासगरी आश्विन शुक्ल सप्तमीका दिनदेखि दशमीका दिनसम्म फूलपाती, महाअष्टमी, महानवमी र विजयादशमीलगातार चार दिनको महापर्व बडादशैं हो ।  

बिजयादशमीमाभगवतीले दानवीशक्तिमाथी र रामले रावणमाथी बिजयहासिल गरेको उपलक्ष्य र खुशीयालीमानवदुर्गा भवानीको प्रसाद स्वरुप मान्यजनबाट रातो टीका र जमरा लगाएर आर्शिवाद थापेर मनाइन्छ ।  

अझै पछिल्लो समय दशैंमा टीका थाप्न आएका छोरीचेली, ज्वाइँ, आफन्त आदिलाई रातो टीका, जमराको साथमा दक्षिणा समेत दिने प्रचलन छ । विजया दशमीको दिन आ–आफ्नो गच्छेअनुसार मान्यजनबाट टीका लगाइसकेपछि दक्षिणा दिने गरिन्छ ।  

सुख, शान्ति, शक्तिर समृद्धिको कामना गर्दै दिइएको दक्षिणालाई घरमा राख्नु भनेको लक्ष्मीलाई भित्र्याउनु हो, भन्ने आमविश्वास पनि छ । र त्यस्तो दक्षिणा खर्च नगरी राख्ने गरेको समेत पाइन्छ ।  

दशैंमा टीका लगाएर पाएको दक्षिणालाई फजुल खर्च गर्नुभन्दा त्यसको बचत गर्दा उचित मानिनेछ । स–सानो रकमको बचतबाट भविष्यमा हुन सक्ने जोखिम कभर हुने भएको हुँदा बुद्धिजिवी व्यक्तिहरुले दशैंमा पाएको दक्षिणाले बीमा गराई त्यसको भरपुर सदुपयोग गर्ने गर्दछन् । केहीले बैंक तथा वित्तीय संस्थामा निक्षेपको रुपमा बचत पनि गरेका हुन्छन् ।  

तर, जीवन बीमा गर्दा अझै डबल फाइदा पनि हुने बीमा विज्ञहरु बताउँछन् । दशैंमा टीका थापेर दक्षिणा स्वरुप पाइने रकम जम्मा गरी आफ्नै वा आफ्ना परिवारलाई उपहार स्वरुप बीमा पोलिसी उपहार दिनु फाइदाजनक हुने बीमाकर्मीहरु बताउँछन् ।  

स–सानो रकम बचत गर्दा भविष्यमा हुन सक्ने रिस्क समेत कभर हुने भएकोले दक्षिणाको रकमबाट बीमा गर्नु उपयुक्त हुने बीमा कम्पनीका अधिकारीहरु बताउँछन् ।

बीमा गर्दा बचत हुनुका साथै भविष्यमा हुन सक्ने दुर्घटना जस्ता जोखिमहरुको पनि कभर गर्ने भएकोले दक्षिणा स्वरुप पाएको रकम बीमाका लागि खर्चिनु उपयुक्त मानिन्छ । साथै, बीमा गर्दा आर्थिक सुरक्षा हुने, जोखिमभार कम पर्ने, करमा छुट हुने, ऋणको सुविधा, परनिर्भरता उन्मूलन, भविष्य योजनाको निर्माण र बचत गर्न प्रोत्साहन हुने भएकोले बीमा गर्दा फाइदा हुने विज्ञहरुको भनाई छ ।  

कति रुपैयाँको बीमा गराउन सकिन्छ ?

हाल बीमा कम्पनीहरुमा ५० हजार रुपैयाँमाथिको जतिको पनि जीवन बीमा गराउन सकिन्छ । सामान्यतया ५ वर्ष देखि ५४ वर्ष अवधिसम्मको बीमा गराउन पाउने प्रावधान रहेको छ । बीमितले आफ्नो आर्थिक अवस्था हेरेर बीमा गर्नुपर्ने हुन्छ ।  

मानौं बीमितले १० वर्षे अवधिको लागि ५ लाख रुपैयाँ बीमांक रकमको बीमा गराउँदा वार्षिक किस्ता लगभग ३८–४० हजार रुपैयाँ (अनुमानित)कम्पनीलाई तिनुपर्ने हुन्छ । तर बीमितले आफुले खरिद गरेको पोलिसीमा दुर्घटना मृत्यु बीमा, पूर्ण स्थायी अशक्तता, घातक रोग बीमा जस्ता सेवाहरु समेत लिएमाती सुविधावापतको छुट्टै प्रिमियम कम्पनीलाई तिर्नुपर्ने हुन्छ ।  

मानौं, कुनै एक व्यक्तिले दशैंमा दक्षिणावापत ४०–५० हजार रुपैयाँ आर्जन गर्दछ, भने ५ लाख रुपैयाँको बीमा गराउँदा ढुक्कसँग प्रिमियम तिर्न सक्दछ । पहिलो वर्षको दशैंबाट पाएको दक्षिणाले बीमा गराउने र अन्य वर्षको दशैंबाट आएको दक्षिणाबाट प्रिमियम तिर्न सकिन्छ ।  

जीवन बीमा कसरी र कहाँ गराउने ?

हाल १४ वटा जीवन बीमा कम्पनीमध्ये बीमितले कम्पनी छानेर बीमा गराउन सक्नेछन् । तर कम्पनीको बोनसरेट हेरेर बीमा गराउँदा उपयुक्त मानिन्छ । कम्पनीहरुले वर्षेनी कुन बीमालेख मा कति बोनस दिइरहेको त्यो बुझेर बीमा गराउन उचित हुनेछ ।  

साथै जीवन बीमा कम्पनीहरुको मेरुदण्डको रुपमा रहेका अभिकर्ताहरु समक्ष पनि हामीले बीमा गराउन सक्नेछौं । तर अभिकर्ताहरुसँग बीमा गराउँदा सबै कुरा बुझेर मात्रै गराउनुपर्ने हुन्छ । अभिकर्ताहरुको सल्लाहबमोजिम आफूले खरिद गर्न सक्ने पोलिसी छानेर बीमा गराउनु उचित मानिन्छ । साथै, बीमा कम्पनीहरुको वेबसाइटमा गएर पनि त्यहाँ उल्लेखित बीमालेखहरु बुझेर पनि बीमा गराउन सकिन्छ ।