.gif)
(1).gif)
_(1).gif)
.png)
काठमाण्डौ । नेप्सेमा सूचीकृतमध्ये हिमालयन डिस्टीलरीलाई धेरैले ब्लु चिप कम्पनीको रुपमा लिन्थे । यो कम्पनीको सेयरले बजारका लगानीकर्तालाई लामो समयसम्म ब्लु चिपको इज्जत धान्ने खालकै रिटर्न दियो । तर यसअघिको बुल तथा नेप्से अलटाइम हाई पुगेको समयमा प्रतिकित्ता ७ हजार ६०० मूल्य लगाएर हिमालयन डिस्टीलरीको सेयर खरीद गर्ने लगानीकर्ताहरु भने करिब ४ वर्ष हुन लाग्दा समेत उभो लाग्न सकेका छैनन् ।
त्यसबेला उच्च मूल्यमा सेयर किनेर फसेका लगानीकर्ताहरुले एचडिएल फेरि बढ्ला भनेर कुर्दा कुर्दै ३ वर्ष बढी समय बितिसकेको छ । यो अवधिमा न कम्पनीको वित्तीय विवरणमा सुधार आएको छ न त रिटर्न दिनसक्ने क्षमता नै बढेको छ । बरु अझै मूल्य घट्न सपोर्ट हुने खालको वित्तीय विवरण आएको छ । जसले अलटाइम हाई आसपास यो कम्पनीे किनेर पर्खिनेहरुको पुर्पुरोमा हात लगाउनुपर्ने बाध्यता देखिएको छ ।
हिमालयन डिस्टीलरी मुख्य रुपमा विभिन्न ब्राण्डका मदिरा उत्पादन गर्ने कम्पनी हो । जाउलाखेल ग्रुप इण्डष्टी(जेजीआई)भित्रको एउटा कम्पनीको रुपमा हिमालयन डिस्टीलरी सूचीकृत छ । जेजीआईका मुख्य लगानीकर्ता(प्रमोटर)हरुले पब्लिकको समेत लगानी रहेको यो कम्पनीलाई बलियो बनाउनका साटो यसको आडमा अन्य आफ्ना निजी कम्पनीहरु पोस्ने नीति लिएका कारण समेत एचडीएलको यो हविगत भएको देखिन्छ । एचडिएलको ब्यानरमा धेरै नाफा कमाएको देखाउँदा त्यसको ४२ प्रतिशत हिस्सा पब्लिकमा जाने भएकै कारण प्रमोटरहरुले सुनियोजित रुपमा कम्पनीलाई कमजोर बनाउँदै लगेको देखिन्छ ।
प्रमोटरहरुले एचडिएलको प्रगति तथा यसलाई अझ बलियो बनाउनेतर्फ ध्यान नदिएका कारण यसको व्यापारमा पछिल्लो समय तीव्र गिरावट आएको छ । तर, जेजीआई ग्रुपकै एकल तथा निजी लगानी भएका कम्पनीहरुको वित्तीय विवरण भने यसको तुलनामा उति साह्रो खस्किएको छैन ।
आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को चौथो त्रैमासको रिपोर्टमा कम्पनीले विश्व बजारमा देखिएको आर्थिक मन्दी र व्यवसायमा देखिएको संकुचनलाई चुनौतिको रुपमा विश्लेषण गरेको छ । इन्धन, ढुवानी लगायतका कच्चा पदार्थको मूल्यमा आएको उच्च वृद्धि, मदिरा बजारमा देखिएको उच्च प्रतिस्पर्धा तथा ग्राहकको क्रयशक्तिमा आएको ह्रास लगायतका कारणले व्यापार घटेको कम्पनीको दाबी छ ।
हिमालयन डिस्टीलरीले उत्पादन गरेमध्ये सबैभन्दा बढी बिक्री भएको गोल्डेन ओक र ब्ल्याक ओकको व्यापारलाई प्रभाव पार्न र उपभोक्तालाई भ्रममा पार्न तथा झुक्याउन केही उद्योगहरुले यो कम्पनीको जस्तै लेवल, प्लाष्टिकको बोतल प्रयोग गरी कम शक्ति र कम गुणस्तरमा मदिरा उत्पादन तथा बिक्री गरिने कार्यले समेत कम्पनीको बिक्री घटेको तर्क पेश गरिएको छ । कम्पनीको मुख्य व्यापार नै ह्रास हुने गरी अरु कम्पनीले लेवल कपी गरेको तर्क सन्तोषजनक भने देखिन्न ।
मदिराजन्य वस्तुको विज्ञापन गर्न नपाउने सर्वोच्चको पछिल्लो आदेशका कारण समेत बिक्रीमा प्रभाव परेको कम्पनीको भनाई छ।
पछिल्लो वित्तीय अवस्था
चौथो त्रैमाससम्मको अवस्था हेर्दा २ अर्ब ६७ करोड चुक्तापूँजी रहेको कम्पनीको खूद नाफा ३५ करोडमा सीमित बन्न पुगेको छ । अघिल्लो वर्ष ६६ करोड रहेको खूद नाफा घटेर ३५ करोडमा सीमित बन्न पुग्दा त्यसको प्रभाव प्रतिसेयर आम्दानीमा पनि परेको छ । अघिल्लो वर्ष यही अवधिमा २४.७२ रुपैयाँ रहेको प्रतिसेयरमा आम्दानी घटेर १३ रुपैयाँ २१ पैसामा सीमित बन्न पुगेको देखिन्छ ।
अघिल्लो वर्ष २ अर्ब ९७ करोड बढी रहेको बिक्री आम्दानी घटेर २ अर्ब ८ करोडमा सीमित बनेको छ भने उत्पादन लागत चाहिँ १६ करोड ९० लाखबाट घटेर ११ करोड ८६ लाखमा झरेको छ ।
प्रशासनिक तथा अन्य खर्च भने बढेको छ । अघिल्लो वर्ष ७ करोड ३४ लाखमा सीमित यस्तो खर्च बढेर १० करोड ४६ लाख माथि पुगेको छ ।
समीक्षा अवधिमा कम्पनीको पीई रेसियो १०४.७७ गुणाको उदेकलाग्दो अवस्थामा पुगेको छ । प्रतिसेयर नेटवर्थ पनि घटेर १२५.१० रुपैयाँमा सीमित बन्न पुगेको छ ।
कम्पनीहरुको मुख्य वित्तीय सूचकको रुपमा रहेको रिजर्भको आकारमा समेत डरलाग्दो गिरावट देखिएको छ । अघिल्लो वर्ष ९२ करोड ५२ लाख रुपैयाँ रहेको रिजर्भको आकार घटेर यो वर्ष ६७ करोड ८ लाखमा सीमित बन्न पुगेको देखिएको छ ।
लाभांश इतिहास
लगातार कम्पनीका मुख्य वित्तीय सूचकहरु कमजोर बन्दा यसको रिटर्न क्षमता समेत क्रमशः घटिरहेको देखिन्छ ।
आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा ६० प्रतिशत बोनस सेयर र १० प्रतिशत नगद लाभांश दिएको यो कम्पनीले आ.ब. २०७९/८० मा भने १० प्रतिशत बोनस सेयर र १५ प्रतिशत लाभांश दिएको थियो । यसरी अघिल्लो वर्षसम्म ७० प्रतिशत कुल लाभांश दिएको कम्पनीको लाभांश क्षमता घटेर २५ प्रतिशतमा सीमित बन्न पुगेको थियो ।
आर्थिक वर्ष २०७७/७८, ०७५/७६ र ७६/७७ मा त कम्पनीले क्रमशः १००, १०२.६३ र १०० प्रतिशत लाभांश वितरण गरेको थियो ।
कम्पनीको घट्दो आम्दानी, नाफा, इपीएस लगायतलाई आधार मानेर हेर्दा आर्थिक वर्ष २०८०/८१ का लागि घोषणा हुनसक्ने लाभांश अघिल्लो वर्षको तुलनामा अझै घट्नसक्छ ।
तर, कम्पनीले व्यापार घटेको अवस्थामा थप प्रडक्ट, प्रोजेक्ट वा प्लान्ट लगाउन आवश्यक ठानेमा भने थोरै लाभांश र पूँजी थप गर्ने उद्देश्यले हकप्रद समेत आउनसक्ने सम्भावना देखिन्छ ।
मदिराजन्य उद्योगहरुसँग सम्बन्धित अन्य प्रडक्टहरुमा समेत जोड दिने आफूहरुको योजना रहेको कम्पनीले यसअघि नै घोषणा गरिसकेको छ । तर, यो सुनिश्चित भने भइसकेको छैन ।
दोश्रो बजार मूल्यको अवस्था
नेप्से परिसूचकले अलटाईम हाईको मूल्य चुमेको दिन अर्थात सन् २०२१ को अगस्ट १८ मा हिमालयन डिस्टीलरीको दोश्रो बजार अन्तिम कारोबार मूल्य प्रतिकित्तिा ७ हजार ५३५ रुपैयाँ रहेको थियो । त्यसको ठीक एकदिनअघि अर्थात अगस्ट १७ मा हिमालयन डिस्टीलरीको सेयर मूल्य ७ हजार ६२४ रुपैयाँ रहेको थियो । अगस्ट १६ मा ७ हजार ४७४ रुपैयाँ रहेको थियो । नेप्से अलटाइम हाईको उचाईमा पुगेको पनि ३ वर्ष बढी भइसकेको छ । यो अवधिमा एचडिएलको सेयरमूल्य ७ हजार ६२४ त्यसपछि कहिल्यै पुगेन । बरु घटेर ११०० को विन्दूसम्म पुग्यो ।
हाल यो कम्पनीको दोश्रो बजार मूल्य १ हजार ४०० को हाराहारीमा चलिरहेको छ ।
तीन वर्षअघि यो कम्पनीको सेयर किनेर बस्नेहरुले आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा ७५ प्रतिशत बोनस सेयर र २५ प्रतिशत नगद लाभांश तथा २०७८/७९ मा ६० प्रतिशत बोनस सेयर र १० प्रतिशत नगद लाभांश तथा आ.ब. २०७९/८० मा १० प्रतिशत बोनस सेयर तथा १५ प्रतिशत नगद लाभांश प्राप्त गरेका छन् ।
उदाहरणका लागि यदि कुनै लगानीकर्ताले ३ वर्षअघि हिमालयन डिस्टीलरीको १०० कित्ता सेयर किनेको थियो भने उसको त्यसबेलाको ७ लाख ६२ हजार ४०० रुपैयाँ खर्च गरेको थियो । अहिलेसम्म पनि त्यो १०० कित्ता सेयर बिक्री नगरी त्यो लगानीकर्ता बसेको भए उसको सेयर संख्या बढेर ३०८ कित्ता पुगिसकेको छ ।
यो अवधिमा उसले नगद लाभांशको रुपमा सामान्य रकम मात्र पाएको देखिन्छ ।
१०० मा सीमित सेयर कित्ता बढेर ३०८ कित्ता पुगे पनि दोश्रो बजार मूल्यमा लगातार पहिरो जाँदा ३ वर्षअघि ७ लाख ६२ हजार ४०० रुपैयाँ लगानी गरेको लगानीकर्ताको सम्पत्ति ४ लाख ३१ हजार रुपैयाँमा सीमित बनेको छ । तीन वर्षसम्म लगातार कुर्दा समेत आफूले लगानी गरेको रिटर्न आउन त परको कुरा, लगानी करिब ३ लाख ३१ हजार रुपैयाँले घटेको छ । यो अवधिमा बैंकको ब्याज, मुद्रास्फिति लगायतको हिसाब गर्ने हो भने ३ वर्षअघि हिमालयन डिस्टीलरीको सेयर खरीद गर्नेले लगातार तीनपटक राम्रो बोनस सेयर पाउँदा समेत करिब ५० प्रतिशत अझै घाटा व्यहोरेको अवस्था देखिन्छ ।
.gif)
.png)
(1).jpg)
.jpg)
(162).jpg)
.gif)
.gif)
