.gif)
.jpg)
.png)
काठमाण्डौ । नेपाल बीमा प्राधिकरणले बीमा कम्पनीहरुलाई चुक्तापूँजी वृद्धिका पुनः ताकेता गरेसँगै बीमा कम्पनीहरु पूँजी वृद्धिको दौडधुपमा लागिपरेका छन् । पूँजी नपुगेका अधिकांश बीमा कम्पनीहरुले हकप्रदको बाटो रोजेका छन् ।
बीमा प्राधिकरणले चालु आर्थिक वर्षको अन्त्यसम्म चुक्तापूँजी पुर्याउन निर्देशन दिएपछि बीमा कम्पनीहरु पूँजी वृद्धि गर्न लागिपरेका छन् । यसअघि पहिलोपट प्राधिकरणले गत आर्थिक वर्षको अन्त्यसम्म जीवन बीमा कम्पनीलाई ५ अर्ब र निर्जीवन बीमकलाई साढे २ अर्ब चुक्तापूँजी पुर्याउन दिर्नेशन दिएको थियो ।
तर तोकिएको समयमा केही बीमक मात्रै न्यूनतम चुक्तापूँजी पुर्याएका थिए । प्राधिकरणले पूँजी बढाउन दबाद दिएपनि अधिकांश कम्पनीले मर्जरको बाटो रोजेका थिए । मर्जरपछि पनि पूँजी नपुग्ने कम्पनी वा अन्य माध्यमबाट पूँजी बढाउन प्रयास गरेका कम्पनीलाई प्राधिकरणले हकप्रद निष्कासन गर्न दिने सहुलियत दिएको थियो ।
प्राधिकरणले जसरी पनि पूँजी पुर्याउन भनेर गत वैशाख ४ गते पुँजी नपुगेका बीमकहरुलाई पत्र पठाएको थियो । सोही बमोजिम न्यूनतम चुक्तापुँजी कायम गर्न नसकेका जीवन तथा निर्जीवन बीमा कम्पनीहरु हकप्रदमार्फत पुँजी बढाउने तरखरमा छन् ।
हालसम्म १० वटा बीमा कम्पनीहरुले हकप्रद सेयर निष्कासनको प्रक्रिया अघि बढाएका छन् । मर्जर, बोनस र साधारण सेयर निष्कासन गरेर पनि चुक्तापूँजी नपुगेका बीमा कम्पनीहरु हकप्रद सेयर जारी गरी चुक्तापूँजी पुर्याउने दौडधुपमा लागेका हुन् ।
जसमा ४ वटा जीवन बीमा, ५ निर्जीवन बीमा कम्पनी र एक पुनर्बीमा कम्पनीले चुक्तापूँजी वृद्धिकै लागि हकप्रदको बाटो रोजेका छन् ।
प्राधिकरणले जीवन बीमा कम्पनीलाई ५ अर्ब रुपैयाँ, निर्जीवन बीमा कम्पनीलाई साढे २ अर्ब रुपैयाँ र पुनर्बीमा कम्पनीलाई २० अर्ब चुक्तापूँजी पुर्याउन निर्देशन दिएको छ ।
जीवन र निर्जीवनको हकमा प्राधिकरणले गत आवको असार मसान्तसम्मको समयसीमा दिएको थियो । उक्त अवधिभित्र जीवन बीमातर्फ नेपाल, नेशनल र हिमालयन लाइफले मात्रै तोकेको पुँजी पुर्याएको थियो । साथै निर्जीवन तर्फ सिद्धार्थ प्रिमियर, सलिको, आइजीआइ प्रुडेन्सियल र शिखरले मात्रै साढे २ अर्ब पूँजी जुटाएका थिए ।
साथै यता पुनर्बीमा कम्पनीतर्फ पनि प्राधिकरणले गत माघ महिनामा दुई स्वदेशी पुनर्बीमा कम्पनीलाई २० अर्ब चुक्तापूँजी पुर्याउन निर्देशन दिएको छ । प्राधिकरणका अनुसार हिमालयन रि र नेपाल रि इन्स्योरेन्सले १ वर्षभित्र २० अर्ब रुपैयाँ पूँजी पुर्याउनुपर्नेछ ।
जीवन बीमातर्फ ४ कम्पनीको हकप्रद आउँदै
हालसम्म ४ वटा जीवन बीमा कम्पनीले हकप्रद सेयर निष्कासनको प्रक्रिया अघि बढाएको छ । लाइफ इन्स्योरेन्स कर्पोरेशन ९नेपाल०, प्रभु महालक्ष्मी लाइफ, सन नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स र एशियन लाइफ इन्स्योरेन्ले पूँजी बढाउन हकप्रदको बाटो रोजेका छन् ।
जसमध्ये एलआइसी नेपाल र प्रभु महालक्ष्मी लाइफले नेपाल धितोपत्र बोर्ड ९सेबोन०मा आवेदन समेत दिइसकेका छन् । एलआइसी नेपालले कायम चुक्तापूँजीको ८८ प्रतिशत अर्थात् १ः०।८८ अनुपातमा २ अर्ब ३४ करोड ६८ लाख रुपैयाँ बराबरको २ करोड ३४ लाख ६८ हजार कित्ता सेयर जारी गर्न बोर्डसँग अनुमति मागेको छ । हकप्रदपछि कम्पनीको पूँजी ५ अर्ब रुपैयाँ पुग्नेछ ।
त्यस्तै, प्रभु महालक्ष्मी लाइफ इन्स्योरेन्सले पनि चुक्तापूँजी बृद्धि गर्न हकप्रद निष्कासनको प्रक्रिया अघि बढाइसकेको छ । कम्पनीले कायम चुक्तापूँजीको १७ प्रतिशत हकप्रद जारी बोर्डमा निवेदन दिइसकेको छ । हकप्रद जारीपश्चात् कम्पनीको चुक्तापूँजी ५ अर्ब रुपैयाँ पुग्नेछ । कम्पनीको हालको चुक्तापूँजी ४ अर्ब २९ करोड ६० लाख रुपैयाँ छ ।
यता एशियन लाइफले पनि पुँजी बढाउन हकप्रद निष्कासन प्रक्रिया अघि सारिसकेको छ । कम्पनीले कायम चुक्तापुँजीको ४२ प्रतिशत अर्थात् १ः०।४२ अनुपातमा हकप्रद सेयर जारी गर्ने प्रस्ताव साधारण सभाबाट पारित गरिसकेको छ । हकप्रदपछि कम्पनीको चुक्तापुँजी ४ अर्ब ८२ करोड रुपैयाँ पुग्नेछ ।
.gif)
साथै प्रिमियम मूल्यमा आईपीओ जारी गरेको सन नेपाल लाइफले पनि प्राधिकरणले तोकेको न्यूनतम पूँजी पुर्याउन हकप्रदको बाटो राजेको छ । कम्पनीले गत आवको मुनाफाबाट सेयरधनीहरुलाई २३।८० प्रतिशत बोनस सेयर प्रस्ताव गरेको छ । बोनसपछि कायम हुने चुक्तापूँजी ३ अर्ब ९६ करोढ १६ लाख रुपैयाँको २७ प्रतिशत अर्थात् १ः०।२७ अनुपातमा हकप्रद निष्कासन गर्ने तयारी गरेको छ । हकप्रदपछि कम्पनीको पूँजी ५ अर्ब रुपैयाँ पुग्नेछ ।
निर्जीवन बीमातर्फ पनि ५ कम्पनीले रोजे हकप्रदको बाटो
हालसम्म ५ वटा निर्जीवन बीमा कम्पनीले हकप्रदमार्फ चुक्तापुँजी बढाउने तयारी गरेको छ । एनएलजी इन्स्योरेन्स, नेको इन्स्योरेन्स, नेपाल इन्स्योरेन्स, सानिमा जिआइसी र युनाइटेड अजोड इन्स्योरेन्सले साढे २ अर्ब चुक्तापूँजी पुर्याउन हकप्रदको बाटो रोजेका छन् । जसमध्ये एनएलजी इन्स्योरेन्सले धितोपत्र बोर्डमा आवेदन समेत दिइसकेको छ ।
कम्पनीले १०ः६.६ अनुपातमा ९६ करोड ३१ लाख २२ हजार रुपैयाँको ९६ लाख ३१ हजार २२० कित्ता हकप्रद जारी गर्न बोर्डसँग अनुमति मागेको हो । हकप्रदपश्चात् कम्पनीको चुक्तापूँजी २ अर्ब ४२ करोड २३ रुपैयाँ पुग्नेछ । कम्पनीको हाल चुक्तापूँजी १ अर्ब ४५ करोड ९२ लाख रुपैयाँ छ । कम्पनीलाई साढे २ अर्ब रुपैयाँ चुक्तापूँजी पुर्याउन अझै ७ करोड ८८ लाख रुपैयाँ अपुग हुन्छ ।
त्यस्तै, नेको इन्स्योरेन्सले पनि पूँजी बढाउन विशेष साधारण सभामार्फत हकप्रद निष्कासनको प्रस्ताव पारित गरिसकेको छ । कम्पनीले कायम चुक्तापूँजीको २५ प्रतिशत अर्थात ५० करोड ३० लाख रुपैयाँबराबरको ५० लाख कित्ता हकप्रद निष्कासन गर्न धितोपत्र बोर्डमा निवेदन पेश गरिसकेको छ । हकप्रदपश्चात् कम्पनीको चुक्तापुँजी २ अर्ब ५१ करोड रुपैयाँ पुग्नेछ । कम्पनीको हाल कायम चुक्तापूँजी २ अर्ब १ करोड २३ लाख रुपैयाँ छ ।
साथै साविक सानिमा जनरल र जनरल इन्स्योरेन्स एकआपसमा मर्ज भई बनेको सानिमा जिआइसी इन्स्योरेन्सको पनि प्राधिकरणले तोेकेको पूँजी पुगेको छैन । कम्पनीले पूँजी बढाउन हकप्रद निष्कासन गर्ने निर्णय गरेको छ । कम्पनीको चैत २९ गते बसेको साधारण सभाले चुक्तापुँजी २ अर्ब रुपैयाँको २५ प्रतिशत हकप्रद निष्कासन गर्ने प्रस्ताव पारित गरेको छ । अर्थात् १ः०।२५ अनुपातमा कम्पनीले ५० करोड रुपैयाँको हकप्रद निष्कासन गर्नेछ । हकप्रदपश्चात् कम्पनीको चुक्तापूँजी साढे २ अर्ब पुग्नेछ ।
नेपाल इन्स्योरेन्सले पनि पूँजी बढाउन हकप्रद जारी गर्ने निर्णय गरेको छ । कम्पनीले कायम चुक्तापूँजी १ अर्ब ६४ करोड रुपैयाँ को ४० प्रतिशत अर्थात ९१०ः४० अनुपातमा हकप्रद जारी गर्ने निर्णय गरेको छ । सो प्रस्ताव पारित गर्न कम्पनीले जेठ ४ गते विशेष साधारण सभा समेत आह्वान गरेको छ । हकप्रदपछि कम्पनीको चुक्तापूँजी २ अर्ब ३० करोड रुपैयाँ पुग्नेछ ।
त्यस्तै, युनाइटेड अजोड इन्स्योरेन्सले पनि चुक्तापुँजी बृद्धिकै लागि हकप्रदको बाटो रोजेको छ । बीमा प्राधिकरणको निर्देशन बमोजिम चालु आवको अन्त्यसम्म न्यूनतम चुक्तापुँजी पुरा गर्न आवश्यक सबै प्रक्रियाहरु सम्पन्न गर्नुपर्ने अवस्थालाई मध्यनजर गर्दै कम्पनीले हकप्रद जारी गर्न प्राधिकरणसँग अनुमति मागेको छ ।
कम्पनीले १००ः१५ अनुपातमा हकप्रद निष्कासन गर्न अनुमति मागेको हो । हकप्रदपश्चात् कम्पनीको चुक्तापुँजी २ अर्ब ४१ करोड ५० लाख रुपैयाँ पुग्नेछ । कम्पनीलाई न्यूनतम चुक्तापुँजी पुर्याउन अझै ८ करोड ५० लाख रुपैयाँ आवश्यक पर्नेछ ।
पुनर्बीमा कम्पनीतर्फ
नेपालमा हाल २ वटा पुनर्बीमा कम्पनी सञ्चालनमा छन् । नेपाल रि इन्स्योरेन्स र हिमालयन रि इन्स्योरेन्सलाई नेपाल बीमा प्राधिकरणले २० अर्ब चुक्तापूँजी पुर्याउन निर्देशन दिएको छ ।
प्राधिकरणले एक वर्षभित्र अर्थात् २०८१ माघ महिनासम्म नेपाल र हिमालयन रि लाई २० अर्ब पुँजी पुर्याउन भनेको छ । पूँजी वृद्धिको योजना दुई पुनर्बीमा कम्पनीलाई पेश गर्न निर्देशन दिएपश्चात् हिमालयन रि इन्स्योरेन्सले भने बोनस सेयर बाँडेर हकप्रद निष्कासन गर्ने योजना पेश गरेको छ ।
हिमालयन रि इन्स्योरेन्सले गत आवको मुनाफाबाट ४ प्रतिशत दरको ४० करोड रुपैयाँ बराबरको बोनस वितरणपछि हकप्रद जारी गर्ने योजना बनाएको छ । बोनसपश्चात् कायम हुन आउने चुक्तापुँजी १० अर्ब ४० करोड रुपैयाँबाट कम्पनीले १ः०।८० अनुपात अर्थात ८० प्रतिशत हकप्रद निष्कासन गर्ने निर्णय गरेको छ ।
कम्पनीले फागुन २० गते सम्पन्न वार्षिक साधारण सभामार्फत हकप्रद निष्कासनको प्रस्ताव पारित गरिसकेको छ । कम्पनीले सेबोनमा ८ अर्ब ३२ करोड रुपैयाँ बराबरको हकप्रद सेयर जारी गर्न अनुमति पेश गर्नेछ । हकप्रदपश्चात् कम्पनीको चुक्तापूँजी १८ अर्ब ७२ करोड रुपैयाँ पुग्नेछ ।
६ बीमा कम्पनी अझै धितोपत्र बोर्डसँग अनुमति माग्न बाँकी
हकप्रद निष्कासनको तयारीमा रहेका १० बीमा कम्पनीमध्ये अझै ६ वटा बीमकले धितोपत्र बोर्डसँग अनुमति माग्न बाँकी छ । हालसम्म लाइफ इन्स्योरेन्स कर्पोरेशन (नेपाल), प्रभु महालक्ष्मी लाइफ, नेको इन्स्योरेन्स र एनएलजी इन्स्योरेन्सले मात्रै धितोपत्र बोर्डसँग अनुमति मागेका छन् ।
जीवन बीमातर्फ सन नेपाल लाइफ र एशियन लाइफले हकप्रदको प्रस्ताव साधारण सभामार्फत पारित गरिसकेपनि सेबोनमा निवेदन पेश गर्न बाँकी छ । यसका साथै निर्जीवन बीमातर्फ सानिमा जिआइसी, हिमालयन एभरेष्ट र युनाइटेड अजोडले पनि निवेदन पेश गर्न बाँकी नै छ । सानिमा जिआइसीले साधारण सभामार्फत प्रस्ताव पारित गरिसकेको छ भने नेपाल इन्स्योरेन्स र युनाइटेड अजोडले भने साधारण सभामार्फत प्रस्ताव पेश गर्न बाँकी छ ।
पुनर्बीमातर्फ हिमालयन रि इन्स्योरेन्सले पनि साधारण सभामार्फत हकप्रदको प्रस्ताव पारित गरेपनि बोर्डमा अझै निवेदन पेश गरेको छैन । धितोत्रप बोर्ड अध्यक्षबिहिन भएदेखि ५० भन्दा बढी कम्पनीको धितोपत्र निष्कासन प्रक्रिया रोकिएको छ ।
बीमा कम्पनीमा सबैभन्दा पहिला हकप्रद निष्कासनको अनुमति मागेको एलआइसी नेपाल ८ महिनादेखि सेबानको पाइपलाइनमा छ । गत ६ महिनादेखि बोर्ड अध्यक्षबिहिन हुँदा विभिन्न कम्पनीको आईपीओ, एफपीओ र हकप्रद निष्कासको प्रक्रिया ठप्प छ । तर अब छिट्टै धितोपत्र निष्कासको प्रक्रिया खुल्ने भएको छ ।
अर्थमन्त्रालयका सहसचिव नरेन्द्र कुमार रानालाई धितोपत्र बोर्डको अध्यक्षको जिम्मेवारी दिइएको छ । स्रोतका अनुसार बोर्डमा नयाँ अध्यक्ष नियुक्ति नहुँन्जेल रानाले बोर्डको अध्यक्षको जिम्मेवारी सम्हाल्नेछन् । राना अध्यक्ष भएर आएसँगै अब आईपीओ, एफपीओ र हकप्रद निष्कासनको प्रक्रिया अघि बढ्ने स्रोतले जनाएको छ ।
बीमा कम्पनीहरुले प्राधिकरणको निर्देशनबमोजिम चालु आर्थिक वर्षको अन्त्यसम्म चुक्तापुँजी कायम गर्नुपर्नेछ । अर्थको सहसचिव रानाले धितोपत्र बोर्डको अध्यक्षको जिम्मेवारी पाएपनि अझै धितोपत्र निष्कासनको प्रक्रिया खुल्ने टुङ्गो नहुँदा बीमा कम्पनीलाई न्यूतम चुक्तापुँजी पुर्याउन सकस पर्नेछ ।
अझैपनि ६ वटा बीमा कम्पनीले निवेदन पेश गर्न बाँकी छ । यदि सेबोनबाट धितोपत्र निष्कासनको बाटो खोल्दा १० वटा बीमा कम्पनीको लगातार हकप्रद आएपनि डेढ महिनामा तोकिएको पुँजी कायम गर्न सम्भव देखिंदैन । नेपाल बीमा प्राधिकरणले बीमा कम्पनीको चुक्तापुँजी बृद्धि गर्न पुनः समयसीमा बढाउने देखिन्छ ।
.gif)
.png)
.jpg)
.jpg)
