गोल्डम्यान स्याक्सको प्रक्षेपण: 'कच्चा तेलको मूल्य चाँडै ११० डलर पुग्नसक्छ'

काठमाण्डौ । मध्यपूर्वमा तनाव चुलिँदै जाँदा विश्व बजारमा कच्चा तेलको मूल्य फेरि उकालो लाग्ने सङ्केत देखिएको छ। अमेरिकी लगानी बैंक गोल्डम्यान स्याक्सले यदि Strait of Hormuz बन्द भयो भने ब्रेन्ट क्रुड तेलको मूल्य प्रति ब्यारेल $११० सम्म पुग्न सक्ने भविष्यवाणी गरेको छ।

जुन २२ मा जारी एक नोटमा गोल्डम्यान स्याक्सले भनेको छ, “२०२५ को चौथो त्रैमासिकमा ब्रेन्टको औसत मूल्य $९५ को आसपास रहन सक्छ।”

उक्त अनुमानको आधारमा विश्लेषकहरूले एक महिना अवधिका लागि Strait of Hormuz बाट प्रवाहित हुने तेल आपूर्ति आधा हुने र त्यसपछि ११ महिनासम्म १० प्रतिशतले घट्ने परिदृश्यलाई आधार बनाएका छन्।

तेलको मूल्यमा चुलिँदो अस्थिरता

सोमबार अमेरिकी प्रशासनले इरानको आणविक स्थलमाथि आक्रमणमा इजरायललाई साथ दिएको खबर सार्वजनिक भएपछि ब्रेन्ट क्रुडको मूल्य जनवरी यताकै उच्च विन्दुमा पुगेको थियो।

इरानसँग बढ्दो तनावका बीच Polymarket को तथ्याङ्क उद्धृत गर्दै गोल्डम्यान स्याक्सले भनेको छ, "हाल Strait of Hormuz बन्द हुने सम्भावना ५२% रहेको देखिन्छ, यद्यपि त्यसबारेको तरलता सीमित छ।"

उल्लेखनीय कुरा के हो भने विश्वका करिब २० प्रतिशत तेल उपभोगको आपूर्ति यही Strait of Hormuz हुँदै हुने गर्दछ। यस्तो आपूर्ति अवरुद्ध भएमा विश्व अर्थतन्त्रमा ठूलो असर पर्ने विज्ञहरूले चेतावनी दिएका छन्।

HSBC: मूल्य $८० माथि जानसक्ने सम्भावना बलियो

HSBC बैंकले पनि सोमबार जारी नोटमा भन्यो, “इरानमाथि अमेरिकी सैन्य आक्रमणपछि इरानबाट हुनसक्ने प्रतिकारात्मक कारबाही, वा Strait of Hormuz बन्द हुने सम्भावनाका कारण तेलको मूल्य चुलिने प्रक्षेपण बलियो भएको छ।”

उक्त बैंकका विश्लेषकहरूले भनेका छन्, “यदि कुनै अवरोध भएन भने, वर्षको अन्तिम त्रैमासमा माग घट्ने र OPEC+ राष्ट्रहरूले आपूर्ति बढाउने अनुमानसँगै मूल्य घट्न सक्नेछ।”

HSBC ले दोस्रो र तेस्रो त्रैमासमा ब्रेन्टको मूल्य $६७ हुने र चौथो त्रैमासदेखि $६५ मा झर्ने अनुमान गरेको छ। तर, इरानसँग सम्बन्धित जोखिमहरूका कारण मूल्य बढ्ने सम्भावना पनि उच्च रहेको उल्लेख गरिएको छ।

गोल्डम्यान स्याक्सको निष्कर्षमा भनिएको छ, “यद्यपि मध्यपूर्वको अवस्था हाल तरल छ, तर अमेरिका र चीनजस्ता अर्थतन्त्रहरूले हर्मुज जलडमरुमा दीर्घकालीन र व्यापक अवरोध हुन नदिन आर्थिक हितको कारणले सक्रिय कूटनीतिक भूमिका खेल्नेछन्।”

विश्वका प्रमुख अर्थतन्त्रहरूबीचको तनावले ऊर्जा बजारमा सघन असर पारिरहेको छ। यदि Strait of Hormuz बन्द भयो भने, यसको असर न केवल तेल मूल्यमा, तर विश्वव्यापी मुद्रास्फीति, ढुवानी लागत र आर्थिक नीतिमा समेत देखिन सक्छ।

त्यसैले तेल आपूर्तिको स्थिरता कायम राख्नका लागि कूटनीतिक प्रयास आवश्यक रहेको विश्लेषकहरूको भनाइ छ।

नेपाललाई कस्तो प्रभाव पर्छ ?

तेलको मूल्यवृद्धिले नेपालजस्तो आयातमा निर्भर अर्थतन्त्रमा गहिरो असर पार्दछ, जसले व्यापार घाटा बढाउँछ, मुद्रास्फीति चुल्याउँछ र विदेशी मुद्रा सञ्चिति घटाउँछ। 

पेट्रोलियमको मूल्य महँगो हुँदा यातायात, उत्पादन र निर्माण लागत बढ्छ, जसको सिधा प्रभाव उपभोक्ता मूल्यमा पर्छ र जनसाधारण, विशेष गरी निम्न आय वर्ग बढी मारमा पर्छन्। 

साथै, सरकारी राजस्वमा दबाब सिर्जना हुन्छ र विकास आयोजनाहरू महँगो तथा ढिलो हुने सम्भावना बढ्छ। यस्तो अवस्थामा दीर्घकालीन समाधानका रूपमा ऊर्जा विविधीकरण, वैकल्पिक स्रोतको प्रवर्द्धन र विद्युतीय सवारी प्रयोगको विस्तार अपरिहार्य बन्छ।