भारतद्वारा बंगलादेशका लागि केही बन्दरगाहमा प्रतिबन्ध, नेपाल र भुटान जाने सामानमा भने लागू नहुने

काठमाण्डौ । भारतले बंगलादेशका लागि आयात नियम कडा बनाएको छ । वाणिज्य तथा उद्योग मन्त्रालय अन्तर्गतको वैदेशिक व्यापार महानिर्देशनालय (डीजीएफटी)ले यस सम्बन्धमा महत्वपूर्ण निर्णय गरेको छ । बंगलादेशबाट आउने केही सामानमा शनिबार नयाँ बन्दरगाह प्रतिबन्ध लगाइएको छ ।

यी नियमहरू तत्काल लागू भएका छन्। अब बंगलादेशका केही सामान केही बन्दरगाहबाट मात्रै भारत प्रवेश गर्न सक्नेछन् । यस्तो गर्नुको पछि धेरै कारणहरु रहेको बताइन्छ । यसमा व्यापार असंतुलन र केही राजनीतिक टिप्पणीहरू समावेश छन्।

नयाँ नियमअनुसार अब न्हावा शेवा र कोलकाता बन्दरगाहबाट मात्रै तयारी पोशाक आयात गर्न सकिनेछ । यी कुनै पनि बन्दरगाहबाट ल्याउन सकिँदैन। यसबाहेक प्रशोधित खाद्यान्न, फलफूलको जुस, कपास, प्लास्टिक र काठका फर्निचर जस्ता सामान पनि निश्चित बन्दरगाहबाट मात्र ल्याउन पाइनेछ। यी सामानहरू असम, मेघालय, त्रिपुरा, मिजोरम र पश्चिम बंगालका निश्चित चेक पोस्टहरूबाट ल्याइने छैनन्।

तर, बंगलादेशी सामान भारत हुँदै नेपाल र भुटान जाने भएमा भने यो नियम लागू हुने छैन । माछा, एलपीजी, खाने तेल र ढुङ्गाका टुक्रा जस्ता सामानलाई यी प्रतिबन्धहरूबाट छुट दिइएको छ।

गत महिना भारत रकारले बंगलादेशलाई भारतको भूमि बन्दरगाहबाट अन्य मुलुकमा सामान पठाउने सुविधा पनि बन्द गरेको थियो । भारतीय कपडा उद्योगले यसअघि यो सुविधालाई लिएर चिन्ता व्यक्त गर्दै यसलाई फिर्ता लिन माग गरेको थियो। यसको कारण व्यापारमा असन्तुलन हुनु हो ।

बंगलादेशका मुख्य सल्लाहकार मुहम्मद युनुसले भारतको उत्तरपूर्वी राज्यहरूमा गरेको केही टिप्पणीपछि यो निर्णय लिइएको बताइएको छ । युनुसले चीनमा भएको एक कार्यक्रममा भारतको पूर्वी भागमा सातवटा राज्यहरुमा समुद्रमा पहुँच नभएको बताएका थिए । उनले भनेका थिए, ‘भारतको पूर्वी भागमा सातवटा भूपरिवेष्ठित राज्यहरू छन् । जसलाई सेभेन सिस्टर भनिन्छ र उनीहरूसँग समुद्रसम्म पुग्ने बाटो छैन। हामी सागर (बङ्गालको खाडी) को रक्षक हौं।’

उनले चीनलाई आफ्ना सामान विश्वभर पठाउन निम्तो पनि दिएका थिए । उनले चीनलाई आफ्नो रुटबाट सामान पठाउन सक्ने बताएका थिए ।

बंगलादेशबाट भारत हुँदै नेपाल र भुटान जाने सामानमा यी प्रतिबन्ध लागू नहुने पनि डीजीएफटीले स्पष्ट पारेको छ । यसको अर्थ बंगलादेशबाट कुनै मालसामान आएर भारत हुँदै नेपाल वा भुटान जानु परेमा यी बन्दरगाह नियमहरू पालना गर्नुपर्ने छैन ।

यी नयाँ नियमहरूको उद्देश्य निश्चित सामानहरूको आवागमन नियन्त्रण गर्नु रहेको जनाइएको छ । यसबाट व्यापार सन्तुलन कायम हुने र भारतीय उद्योगलाई पनि फाइदा हुने भारत सरकारको विश्वास छ । तर, यसले बंगलादेशसँगको व्यापारमा केही समस्या आउन सक्ने पनि कतिपयको विश्वास छ ।

यी प्रतिबन्धहरूले पहिले जमिन मार्गबाट ​​सामान ल्याउने व्यापारीहरूलाई समस्या हुन सक्छ। अब उनीहरूले आफ्नो सामान न्हावा शेवा वा कोलकाता बन्दरगाहबाट ल्याउनु पर्नेछ, जसले गर्दा उनीहरूको खर्च र समय बढ्न सक्छ।