भावी गभर्नर: ज्ञानेन्द्र ढुंगाना कि गुणाकर भट्ट ?

काठमाण्डौ । प्रमुख सत्ता साझेदार दल नेपाली कांग्रेसको निरन्तरको अडान र गठबन्धनमै संकट आउनसक्ने चेतावनीपछि नेपाल राष्ट्रबैंकको गभर्नरमा आफ्नो मान्छेलाई नियुक्त गर्ने प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको तयारी तत्कालका लागि तुहिएको छ । योसँगै गभर्नर बन्ने रेसमा दौडिरहेकाहरुमध्ये पात्रहरुको संख्या निकै कम भएर विकल्पको घेरा अझ साँघुरिएको छ ।  

प्रधानमन्त्री तथा सत्ता साझेदार दल नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले विभिन्न तिकडम प्रयोग गरेर राष्ट्रबैंकको आगामी १८ औं गभर्नरमा डा. निलम ढुंगानालाई ल्याउन चाहेका थिए । तर, ढुंगानाको विवादास्पद छविका कारण कांग्रेसले त्यसमा निरन्तर असहमति जनायो । दलीय भागबण्डाका क्रममा गभर्नर आफ्नो भागमा परेको र त्यहाँ आफूले सिफारिस गरेको व्यक्तिले नियुक्ति पाउनुपर्ने कांगे्रसको निरन्तरको दवाबपछि ओली गलेका हुन् ।

 केही समयअघि मात्रै नेपाल विद्युत प्राधिकरणको कार्यकारी निर्देशकको पदमा एमालेले आफ्नो मान्छेलाई पठाएको थियो । एकपछि अर्को महत्वपूर्ण पद एमालेले नै हत्याउन खोजेपछि कांग्रेसभित्र यसको विरोध सुरु भएको थियो । जसका कारण पछिल्लो समय ओली नेतृत्वको सरकारको कार्यशैली र स्वयम् ओलीको कार्यशैलीको कांग्रेस महामन्त्री गगनकुमार थापा लगायतका शीर्ष नेताहरुले सार्वजनिक रुपमै आलोचना गर्न थालेका थिए । यही बीचमा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्ड र कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाबीच २ पटकसम्म भेट र छलफल भएको सूचना ओलीले पाएपछि उनी हच्किएका हुन् ।  

देउवा र प्रचण्डबीच भेट भइरहेको समयमा नयाँ वर्षमा सरकार परिवर्तन हुने प्रचण्डले अभिव्यक्ति दिएपछि ओलीलाई गभर्नरको अडानबाट पछाडि हटाउने पृष्ठभूमि तयार भएको हो ।

योसँगै मंगलबार ओली र देउवाबीच बालुवाटारमा करिब डेढ घण्टा छलफल भएको थियो । त्यहाँ देउवाले आफूहरुले गभर्नर कुनै पनि हालतमा नछाड्ने र गभर्नर नपाएको अवस्थामा सत्ता गठबन्धनमै समस्या हुनसक्ने चेतावनी दिएपछि ओली निलम ढुंगानाको नाम छाड्न बाध्य भएका हुन् ।  

ओलीले प्रष्ट रुपमा देउवालाई कांग्रेसले सिफारिस गरेको व्यक्तिलाई नै गभर्नर बनाउने वचन दिएपछि सम्भावित उम्मेद्वारहरुको केही तस्विरहरु प्रष्ट हुन थालेका छन् ।  

मंगलबार नै गभर्नर नियुक्तिसम्बन्धी मापदण्ड संसोधन गर्ने अर्थमन्त्रालयको केही साताअघिको निर्णय कार्यान्वयनमा नल्याउन सर्वोच्च अदालतले समेत आदेश दिएको छ । यसले समेत गभर्नरको दौडमा रहेका बुढाहरुको संख्या घटी उत्साही युवाहरुको संख्या कम गर्न मद्दत गर्ने ठानिएको छ । सर्वोच्चले उमेरसम्बन्धी मापदण्ड हटाइएको विषयलाई अहिले कार्यान्वयनमा नल्याउन भने पनि बैशाख ७ गते रिट निवेदक र अर्थमन्त्रालयका प्रतिनिधिहरुलाई छलफलमा बोलाएको छ । बैशाख ७ गतेपछि परिस्थितिमा कुनै ट्वीस्ट आउनसक्ने आँकलनसहित कांगे्रसले त्यसअघि नै गभर्नर नियुक्तिको विषयलाई टुंगोमा पुर्याउन जोड गरेको बुझिएको छ ।

को बन्ला गभर्नर ?

सर्वोच्च अदालतको आदेशबाट तत्कालका लागि गभर्नर बन्न निकै शक्तिसहित अगाडि बढिसकेका ४ महिने पूर्व मुख्यसचिव राजेन्द्रकिशोर क्षेत्री र रिटायर्ड भइसकेका रविन्द्र पाण्डे अयोग्य भएका छन् । उनीहरु दुवै ६५ वर्षभन्दा बढी उमेरका व्यक्ति हुन्।  

निकै सम्भावित प्रतिस्पर्धीको रुपमा अगाडि बढेका क्षेत्री र पाण्डेको सम्भावना समेत सकिएको तथा उता निलम ढुंगानाको सम्भावना पनि क्षीण बनेपछि गभर्नर बन्ने रेसमा रहेका ज्ञानेन्द्र ढुंगाना र डा. गुणाकर भट्टमध्ये एकजनाको भाग्य चम्किने देखिन्छ ।  

गभर्नरको रेसमा रहेका यी दुवै उम्मेद्वार कांग्रेसनिकटका हुन् । ज्ञानेन्द्र ढुंगाना नविल बैंकको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत पदबाट राजीनामा गरी गभर्नरको दौडमा होमिएका व्यक्ति हुन् भने डा. भट्ट चाहिँ राष्ट्रबैंककै सिनियर कार्यकारी निर्देशक हुन् । यी दुवै उम्मेद्वारहरुले विभिन्न शक्ति प्रयोग गरेर कांग्रेसबाट सिफारिस हुने एक मात्र नाममा पर्ने प्रयासलाई जारी राखेका छन् ।  

तुलनात्मक रुपमा निर्णय क्षमता, नेतृत्व क्षमता, सबैलाई सन्तुलनमा राख्नसक्ने क्षमता तथा व्यवहारिक तथा सैद्धान्तिक ज्ञानमा ज्ञानेन्द्रप्रसाद ढुंगाना डा. भट्टभन्दा अब्बल देखिन्छन् । ढुंगाना राष्ट्रबैंककै क्याडर समेत भएको र उनले राष्ट्रबैंकको जागिर छाड्दा डा. भट्ट उनीभन्दा जुनियर भएको हिसाबले समेत भट्टले ढुंगानालाई गभर्नर स्वीकार गर्न समस्या देखिन्न ।  

डा. भट्ट चाहिँ सैद्धान्तिक हिसाबले अब्बल उम्मेद्वार हुन् । अर्थतन्त्रको विषयमा राम्रो ज्ञान भएका उनलाई मौद्रिक नीति, वित्त नीतिको परिचालनसम्बन्धी समेत अब्बल ज्ञान छ । तर निर्णय क्षमता र नेतृत्व क्षमतामा उनका थुप्रै कमजोरी छन् ।  

ज्ञानेन्द्र ढुंगानालाई साथ दिइरहेका कांग्रेसका नेताहरुले डा. भट्टलाई डेपुटी गभर्नर बनाएर ढुंगानालाई गभर्नर बनाउने योजनाका साथ शक्तिकेन्द्रहरु परिचालन गरिरहेका छन् ।  

पछिल्लो समय कांग्रेसका अधिकांश नेताहरु ढुंगानालाई नै गभर्नर बनाउनुपर्ने भन्दै शेरबहादुर देउवालाई निरन्तर ब्रिफिङ गरिरहेका छन् ।  

पछिल्लो योजनाअनुसार ज्ञानेन्द्र ढुंगानालाई गभर्नर बनाएर दुई डेपुटी गभर्नरमध्ये सिनियरमा डा. भट्ट र जुनियर डेपुटीमा प्रधानमन्त्रीका विकास सल्लाहकार डा. युवराज खतिवडाका छोरीज्वाईँ डा. रामशरण खरेललाई ल्याउने तयारी छ ।  

स्रोतहरुका अनुसार आगामी साताभित्र गभर्नर नियुक्तिको विषय टुंगो लागिसक्नेछ ।  

लगानीकर्ताको रोजाई को ?

सेयर बजार, रियल स्टेट लगायतका क्षेत्रमा निरन्तर लगानी गरिरहेकाहरुले सम्भावित गभर्नरमा डा. भट्ट भन्दा ज्ञानेन्द्र ढुंगानालाई चाहिरहेका छन् । दुई साताअघि बिजशालाले सञ्चालन गरेको एक सर्भेमा सहभागीमध्ये ६८ प्रतिशतले गभर्नरका ९ उम्मेद्वारमध्ये ज्ञानेन्द्र ढुंगानालाई रोजेका थिए । ढुंगाना सेयर बजार, रियल स्टेट लगायतका लगानीका क्षेत्रप्रति लोयल भएकोले उनी गभर्नर आउँदा यी सेक्टर बुम हुने धेरैको बुझाई छ ।  

ढुंगाना गभर्नर बन्ने सम्भावनाको समाचारले मात्रै पनि सेयर बजारका लगानीकर्ता उत्साहित देखिने गरेका छन् । बजारका केही विश्लेषकहरुको दाबीलाई आधार मान्ने हो भने ढुंगाना गभर्नर बने भने नेप्से परिसूचकले अलटाईम हाईको नयाँ रेकर्ड बनाउनेछ । 'गभर्नरको रुपमा ढुंगाना आएको खण्डमा नेप्से परिसूचक करिब १ हजार अंकले सजिलै बढ्ने देखिन्छ ।'- बिजशालाको सर्भेमा सहभागी अधिकांश सेयर लगानीकर्ताले भनेका छन् ।  

सम्बन्धित समाचार

-जनताले रोजे आफ्नो गभर्नर: ६८.५% ज्ञानेन्द्रको पक्षमा, गुणाकर र निलम दोश्रो र तेश्रो रोजाईमा