काठमाण्डौमा घर किन्ने कि भाडामा बस्ने ? ५% को सरल सूत्रले दिन्छ स्पष्ट जवाफ

काठमाण्डौ । घर किन्ने कि भाडामा बस्ने भन्ने द्विविधा धेरै नेपालीहरूमा छ। अब रियल इस्टेट विशेषज्ञहरूले सुझाएको ‘५ प्रतिशत नियम’ (5% Rule) ले यो निर्णय सजिलै गर्न सहयोग पुर्‍याउँछ। यो सूत्रले घर खरिद र भाडाको लागतलाई तुलनात्मक हिसाबले हेर्न सघाउँछ।

मुख्य बुँदाहरू:

यो नियम अनुसार, तपाईंले कुनै घरको हालको बजार मूल्यको ५ प्रतिशत निकाल्ने। त्यस रकमलाई १२ महिनामा विभाजन गर्दा आउने परिणामले त्यस घरमा बस्दा हुने “मासिक वास्तविक खर्च” देखाउँछ।

उदाहरणका लागि, यदि घरको मूल्य रु १ करोड हो भने ५% = रु ५ लाख हुन्छ। त्यसलाई १२ ले भाग गर्दा मासिक रु ४१ हजार ६६७ आउँछ।

यदि सोही स्तरको घरमा तपाईं यसभन्दा कम भाडामा बस्न सक्नुहुन्छ भने, भाडामा बस्नु आर्थिक हिसाबले बढी लाभदायक हुन्छ।

यो ५% नियम किन प्रभावकारी छ:

यो नियमले घर किन्दा हुने तीन प्रमुख गैर-फिर्ता खर्च (non-recoverable costs) लाई ध्यानमा राख्छ:

-सम्पत्ति कर (Property Tax) -घरको मूल्यको झण्डै १%।

-Maintenance Cost-लगभग अर्को १%।

-पूँजीगत लागत (Cost of Capital) (तपाईंले घर किन्न प्रयोग गर्ने डाउनपेमेन्ट वा ऋणको अवसर लागत (Opportunity Cost) र ब्याज मूल्य) झण्डै ३%।

-यी सबै जोड्दा करिब ५% बराबरको वार्षिक खर्च हुन्छ, जसले घर खरिदको वास्तविक लागत बुझ्न सजिलो बनाउँछ।

यो नियम ती व्यक्तिहरूका लागि विशेष उपयोगी छ, जो घर किन्न वा भाडामा बस्ने निर्णय छिटो र विवेकपूर्ण ढंगले गर्न चाहन्छन्।

तर केवल यो नियममा भर पर्नु पर्याप्त छैन:

घरको मूल्य वृद्धिको सम्भावना, भविष्यमा भाडा बढ्ने दर, कर छुट, बैंक ऋणको ब्याज दर, र व्यक्तिगत जीवनशैलीजस्ता तत्व पनि महत्त्वपूर्ण हुन्छन्।

काठमाडौं उपत्यकाजस्ता शहरी क्षेत्रमा घरको मूल्य अत्यधिक छ भने यो नियम अनुसार अहिले भाडामा बस्नु बढी लाभदायक हुनसक्छ।

तर जहाँ घरको मूल्य स्थिर छ र भाडा दर तीव्र रूपमा बढ्दैछ, त्यहाँ घर खरिद गर्नु दीर्घकालीन रूपमा फाइदाजनक हुन सक्छ।

५% नियमले नेपाली रियल इस्टेट बजारमा पनि छिटो आर्थिक तुलना गर्न सजिलो बनाउँछ।

घर किन्ने वा भाडामा बस्ने निर्णय केवल मासिक किस्ता र भाडा हेरेर गर्न मिल्दैन।

५% नियमले सम्झाउँछ कि घर खरिदसँग जोडिएका मर्मत खर्च, कर र पूँजीको अवसर लागत पनि समावेश गर्नुपर्छ।

यदि तपाईंको क्षेत्रमा भाडा दर “५% नियमले देखाएको मासिक खर्च” भन्दा कम छ भने, अहिलेका लागि भाडामा बस्नु नै बढी बुद्धिमानीको विकल्प हुनसक्छ।