काठमाण्डौ । तिहार र धनतेरसको चहलपहलमा चाँदीको मागले विश्व बजारमा हलचल मच्चाएको छ।
भारतमा धनतेरसको खरिदारीले चाँदीको माग आकाशिएको छ भने यो लहर लन्डनका भण्डारसम्म पुगेर खाली बनाएको छ।
नेपालमा पनि तिहारको अवसरमा लक्ष्मी पूजा र भाइटीकामा चाँदीका सामान किन्ने परम्पराले बजारमा माग बढेको छ, जसले वैश्विक आपूर्तिमा थप दबाब सिर्जना गरेको छ।
भारतमा चाँदीको उन्माद
एमएमटीसी-पाम्प इन्डिया प्राइभेट लिमिटेडका ट्रेडिङ हेड विपिन रैनाले धनतेरसमा चाँदीको मागले आफूलाई चकित बनाएको बताए। “हाम्रो अपेक्षा थियो कि धनतेरसमा नेपाली र भारतीयहरूले लक्ष्मी पूजाका लागि चाँदी किन्छन्, तर यति ठूलो मागले हाम्रो रिफाइनरीको स्टक पहिलोपटक पूर्ण रूपमा खाली भयो,” उनले भने। “मेरो २७ वर्षको करियरमा यस्तो कहिल्यै देखिनँ।” नेपालमा पनि तिहारको समयमा चाँदीका गहना, सिक्का र भाँडाकुँडाको बिक्रीले बजार तातेको छ।
लन्डनमा चाँदीको अभाव
यो उन्माद लन्डनको चाँदी बजारसम्म फैलिएको छ। विश्वका ठूला बैंकहरूले कारोबार गर्ने लन्डनमा चाँदीको उपलब्धता लगभग शून्य भएको छ। व्यापारीहरूका अनुसार, बजारमा यति ठूलो संकट आयो कि बैंकहरूले मूल्य घोष
नेपाल र भारतमा मागको प्रभाव
नेपाल र भारतमा चाँदीको प्रिमियम (वैश्विक मूल्यभन्दा माथिको मूल्य) सामान्यतः औंसप्रति केही सेंट हुनेमा ०.५० डलर नाघेर १ डलरमाथि पुगेको छ। यो माग बढ्दा चीनको बजार एक हप्ताको छुट्टीका कारण बन्द भएपछि आपूर्तिमा कमी आयो।
बुलियन डिलरहरू लन्डनतर्फ मोडिए, तर त्यहाँका भल्टहरूमा पनि चाँदी बिक्री भइसकेको पाइयो। लन्डनका भल्टहरूमा ३६ अर्ब डलरभन्दा बढी मूल्यको चाँदी भए पनि धेरैजसो एक्सचेन्ज-ट्रेडेड फन्ड (ईटीएफ) का लगानीकर्ताहरूको स्वामित्वमा छ।
नेपालमा पनि तिहारको मागले स्थानीय बजारमा चाँदीको मूल्य र प्रिमियम बढाएको छ।
बजारमा संकट र नेपालको सन्दर्भ
ब्लूमबर्गका अनुसार, ९ अक्टोबरसम्म लन्डनको चाँदी बजार ठूलो संकटमा थियो। मेटल्स फोकसका अनुसार, रातारात चाँदी उधार लिने लागत वार्षिक २००% सम्म पुग्यो, र खरिद-बिक्री मूल्यको अन्तर यति बढ्यो कि व्यापार असम्भवजस्तै भयो।
लन्डन बजारमा दैनिक २५० मिलियन औंस चाँदीको कारोबारलाई सहारा दिन न्यून धातु बाँकी छ, जसमा ईटीएफ स्वामित्वको फ्री फ्लोट १५० मिलियन औंसभन्दा कम छ।
नेपालमा तिहारको समयमा चाँदीको सिक्का, गहना र पूजा सामग्रीको मागले बजारमा अभावको स्थिति सिर्जना भएको छ। काठमाडौं, पोखरा र बुटवलजस्ता सहरमा सुनचाँदी पसलहरूमा ग्राहकको भीड बढेको छ।
यो वैश्विक मागले नेपालमा पनि चाँदीको मूल्यमा निरन्तर उछाल आउने संकेत गर्छ, जसले स्थानीय उपभोक्ता र लगानीकर्ताहरूलाई दीर्घकालीन लगानी रणनीति बनाउन प्रेरित गर्न सक्छ।
-Agencies